انواع نخ های بخیه

نخ های جذب شونده طبیعی (natural absorbable sutures):
کات کوت (catgut or surgical gut):
از رایج ترین نخ های مورد استفاده در جراحی است. منشا آن زیر مخاط روده کوچک گوسفند یا سروز روده کوچک گاو است. این نخ دارای 90% کلاژن است. نخی چند رشته ای با خاصیت مویینگی است. رشته ها در هم تابیده شده (twisted) و سپس صیقل داده شده (polished) تا سطح آن صاف شده و قطر مناسب بدست آورند. این نخ به کمک اشعه استریل می شود. نخ کات کوت به دو شکل ساده (plain) و کرومیک (chromic) موجود است. پوشش دادن این نخها به کمک نمک های کروم باعث افزایش باندهای بین مولکولی نخ می شود، در نتیجه قدرت کششی نخ افزایش یافته، مقاومت آن در مقابل هضم افزایش یافته و واکنش های بدن در مقابل آن کاهش می یابد. کات کوت در بافت های عفونی، تحت ترشحات اسیدی معده و در بافت های شدیدا عروق دار (vascularized) سریعتر جذب می شود.
در بیماران مبتلا به کمبود پروتیین نیز روند جذب این نخ سریعتر می باشد. نخ کات کوت براحتی در دست جراح حرکت کرده، ولی وقتی خیس شد متورم و ضعیف شده، امنیت گره آن کاهش می یابد. به همین دلیل انتهای رشته های کات کوت پس از گره شدن، بلند قطع می شود (6 میلی متر) و تعداد گره های آن 3 و یا بیشتر می باشد. کات کوت دارای خاصیت مویینگی است و عفونت را در خود نگه می دارد. در لیگاتور عروقی، جراحی های دستگاه گوارش، ادراری- تناسلی و ارگان های پارانشیمی کاربرد دارد. از این نخ در پوست و سیستم عصبی نباید استفاده نمود.
2- کلاژن (collagen):
نخی چند رشته ای است که در سال 1964 از تاندون گاو ساخته شد. معمولا کرومیک است. دارای پروتیین های کلاژنه کمتری نسبت به کات کوت است، بنابراین واکنش های بافتی کمتری نسبت به کات کوت ایجاد می کند. مورد مصرف آن بیشتر در جراحی های چشم می باشد. مکانیزم جذب مشابه کات کوت است. معمولا در اندازه های بسیار ظریف ساخته می شود.
نخ های جذب شونده سنتزیsynthetic absorbable sutures):
پلی گلیکولیک اسید (polyglycolic acid or PGA) :
نخی است چند رشته ای که پلی مری از اسید گلیکولیک است. این نخ در سال 1970 ساخته شده است. جذب آن با هیدرولیز صورت می گیرد. مطالعات تجربی نشان داده که محصولات ناشی از هیدرولیز آن دارای خاصیت ضد باکتریایی قوی هستند. این نخ 35% قدرت کششی خود را در عرض 14 روز و 65% آن را در عرض 21 روز از دست می دهد. جذب کامل آن در عرض 100 تا 120 روز صورت می پذیرد. هیدرولیز آن در محیط قلیایی سریع تر است. دارای قدرت کششی بیشتری نسبت به کات کوت است. در دست جراح بخوبی حرکت داده می شود ولی امنیت گره آن کم می باشد و باید 2 گره اضافی برروی آن زد. اصطکاک زیادی در بافت ایجاد می کند و بافت های حساس را براحتی می بُرد (tissue drag). در صورتی که قبل از استفاده خیس شود (با سرم فیزیولژی) اصطکاک آن کم می شود. بخوبی در بافت های عفونی تحمل می شود. کاربرد آن در بافت های سالم و عفونی در مواردی که حمایت طولانی مدت زخم مدنظر است، می باشد.

نخ های غیر قابل جذب طبیعی (natural non-absorbable sutures):
ابریشم (silk):
ابریشم از پیله کرم ابریشم بدست می آید. نخی چند رشته ای و تافته است. پس از برداشت موم (wax) و صمغ (gum) طبیعی از روی آن، پروسه شده و بوسیله رنگ های گیاهی رنگ می شود تا بخوبی در بافت شناسایی شود. همچنین در مواد خاصی مانند سیلیکون غوطه ور می شود تا خاصیت مویینگی خود را از دست بدهد. این نخ بصورت خشک بسته بندی می شود. نخ ابریشم توسط تئودور کوخر (Theodor Kocher) در سوییس در سال 1880 ابداع شد. با اینکه جزء نخ های غیر قابل جذب است ولی به آهستگی قدرت کششی خود را از دست می دهد و جذب می شود. معمولا در عرض یک سال 50% و در عرض دو سال کل قدرت کششی خود را از دست می دهد. نخی ارزان بوده که براحتی در دست جراح مهار می شود. دارای امنیت گره ضعیف بوده که اگر با سیلیکون پوشش یابد، ضعیف تر می شود. واکنش بافتی بیشتر از دیگر نخ های غیرقابل جذب ایجاد می کند. در صورتی که به داخل لومن دستگاه گوارش نفوذ کند، ایجاد زخم می کند. در صورت ورود به لومن مثانه یا کیسه صفرا به عنوان هسته سنگ ساز عمل می کند. بنابراین نباید در بخیه نمودن آستر (پوشش داخلی) ارگان های توخالی استفاده شود. از نخ ابریشم در بافت های عفونی و یا آلوده به باکتری نباید استفاده نمود، زیرا خون و سرم در فواصل رشته های نخ تجمع یافته، محیط مناسب برای رشد و تکثیر باکتری ها مهیا می شود. همچنین واکنش بافتی ناشی از آن عفونت بافت را تشدید می کند. وجود یک بخیه ابریشم در بافت آلوده می تواند تعداد باکتری مورد نیاز برای بروز عفونت را از 106 به 103 کاهش دهد. کاربرد آن در جراحی های قلبی- عروقی، چشمی، گوارش و پوست می باشد
نخ های غیر قابل جذب سنتزی synthetic non-absorbable sutures):
دو نمونه از این بخیه ها نایلون (nylon) و کاپرولاکتام (polymerized caprolactam)
نخ نایلون: پلی آمید (polyamide):
به دو شکل تک و چند رشته ای موجود است. از نظر بیولژیک خنثی بوده و در شکل تک رشته ای غیر مویینه است. موارد مصرف زیادی دارد. میزان بروز عفونت در بافت های آلوده، در صورت استفاده از نخ نایلون تک رشته ای کمتر از دیگر نخ های غیر قابل جذب می باشد. محصولات ناشی از تخریب آن دارای خاصیت ضدباکتریایی است. مهمترین عیب آن امنیت ضعیف گره آن است. نایلون تک رشته ای بیشترین احتمال لغزش گره (knot slipping) را در بین بقیه نخ ها داراست. این نخ بخوبی در دست جراح مهار نمی شود و دارای خاصیت حافظه (memory) است. بدین معنی که تمایل به برگشت به وضعیت اولیه را دارد و تاخوردن (bending) را براحتی تحمل می کند. موارد عمده مصرف در پوست بخصوص جراحی های پلاستیک می باشد.
پلی استر (polyester):
نخ چندرشته ای تافته است که به دو شکل ساده و پوشش دار (coated) موجود است. پوشش آن باعث روانسازی (lubrication) شده و خاصیت مویینگی آن را کم می کند. در نتیجه میزان اصطکاک آن کم شده ولی امنیت گره آن نیز کاهش می یابد. یکی از قوی ترین بخیه های غیرفلزی موجود است. از آنجایی که قدرت کششی بسیار بالایی دارد، در بافت ها با قدرت التیامی بطئی بخوبی استفاده می شود. مسبب بیشترین واکنش بافتی در بین نخ های بخیه سنتزی است. قابل استفاده در زخم های عفونی نیست زیرا باعث استمرار عفونت و افزایش واکنش بافتی می شود. در جراحی های قلبی- عروقی، پوست و ارتوپدی کاربرد دارد.
پلی پروپیلن (polypropylene):
نخی تک رشته ای به رنگ آبی شفاف و پلی مری از پروپیلن است. با اتیلن اکساید استریل شده و دارای قدرت کششی کمتری نسبت به نایلون بوده ولی امنیت گره آن بیشتر است. دارای بیشترین امنیت گره در بین نخ های سنتزی تک رشته ای غیر فلزی است. در جراحی های قلبی- عروقی کاربرد دارد زیرا کمترین اثرات تولید ترومبوز (thrombogenesis) را داراست. بخوبی در بافت های عفونی تحمل می شود. دارای قابلیت انعطاف بالایی است، بنابراین بخوبی
در پوست و ماهیچه قلب استفاده می شود.